14 czerwca 2023 r. w związku z Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady grób Kamili Janowicz-Sycz (1920-2019) na cmentarzu Rakowickim w Krakowie został oznaczony tabliczką „Grób weterana walk o wolność i niepodległość Polski”.
W uroczystości na cmentarzu Rakowickim uczestniczył zastępca dyrektora Oddziału IPN w Krakowie dr Michał Wenklar z pracownikami oraz przedstawiciele Rodziny Więźniarek Niemieckiego Obozu Koncentracyjnego Ravensbrück, Stowarzyszenia Dzieci Powstania 1944, Komisji Historycznej oddziału Krakowskiego i Chorągwi Krakowskiej a także harcerze z Hufca ZHP Podkrakowskiego im. Krakowskich Szarych Szeregów i znajomi śp. Kamili Janowicz-Sycz . Harcerka odczytała wspomnienie o śp. Kamilli Janowicz-Sycz, była chwila wspomnień, modlitwy i harcerze odśpiewali hymn harcerski. Została pośmiertnie uhonorowana za walkę o wolność i niepodległość Polski. Obecność harcerzy na tej uroczystości była symboliczna i ważna bo śp. Pani Kamilla Janowicz-Sycz była harcerką Tajnej Drużyny Harcerskiej “Mury” w KL Ravensbruck.
Relacja na stronie IPN oddziału w Krakowie: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/186702,Krakow-Uroczystosc-przy-grobie-Kamili-Janowicz-Sycz.html
Przypominamy życiorys i zasługi śp. Kamili Janowicz-Syczowej
Kamilla Janowicz-Sycz
1920-2019
Urodziła się 31 października 1920 r. w Warszawie (prawdziwe miejsce urodzenia Brześć). Zmarła 28 styczna 2019 r. w Krakowie w wieku 99 lat. Pogrzeb z honorami wojskowymi odbył się na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 31 stycznia 2019.
Była więźniarką niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück, harcerką Tajnej Drużyny „Mury” założonej w obozie jako forma ruchu oporu, inicjatorką powstania Stowarzyszenia „Rodzina Więźniarek Niemieckiego Obozu Koncentracyjnego Ravensbrück”.
Wychowała się w patriotycznej rodzinie, ojciec Konstant Janowicz służył w legionach J. Piłsudskiego, a matka Aleksandra z domu Malimon w czasie II wojny zesłana została na Sybir skąd, jako ochotniczka Pomocniczej Służby Kobiet przeszła cały szlak bojowy II Korpusu Polskiego gen. W. Andersa.
Do 1937 mieszkała z rodzicami w Brześciu n/Bugiem. Aktywnie działała w Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP).
Tuż przed wybuchem wojny ukończyła kursy Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) i Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP).
Z wybuchem wojny zorganizowała stację sanitarną PCK na terenie Brześcia, którą urządziła we własnym mieszkaniu w Brześciu. Dzięki jej pracy i poświęceniu pomoc i ratunek znalazło wielu oficerów i żołnierzy obrońców twierdzy jak i ludność cywilna miasta,
Działała w Związku Walki Zbrojnej, była kurierką na trasie Warszawa-Lublin-Zamość-Terespol miała pseudonim „Kama”. Działalność konspiracyjną w strukturach Związku Walki Zbrojnej prowadziła do momentu aresztowania 19 listopada 1940 roku w Terespolu. Przewieziona przez Gestapo do Białej Podlaskiej była niezwykle brutalnie torturowana, następnie została przewieziona na Zamek Lubelski. 31 grudnia 1940 roku w Kaplicy zamku Sąd Doraźny III Rzeszy (Sondergericht Krakau) skazał ją na karę śmierci. Po kilkumiesięcznym pobycie w lubelskim więzieniu została przewieziona w 1941 r. do niemieckiego Obozu Koncentracyjnego dla kobiet i dzieci Ravensbrück (nr obozowy 6009).
Od listopada 1941 działała na terenie obozu w Tajnej Drużynie Starszych Harcerek „Mury”, należała do zastępu „Cegieł”. Organizacja była ruchem oporu w obozie. Pracując w obozowej kuchni pomimo fatalnych warunków i stanu zdrowia pomagała więźniarkom przetrwać w obozie narażając własne życie. Była to szczególna pomoc zwłaszcza dla ofiar eksperymentów pseudomedycznych tzw. „królików”, wśród których były 74 Polki.
Na szczególne uznanie zasługuje jej postawa po likwidacji obozu 26 kwietnia 1945 r. Gdy Niemcy zarządzili ewakuację obozu, który został zaminowany, pozostać miały tylko ciężko chore więźniarki, które miały wraz z obozem ulec całkowitej zagładzie. Kamila Sycz na apel dr Janiny Węgierskiej razem z Anną Burdówną pozostała w obozie by opiekować się chorymi, które nie mogły samodzielnie opuścić obozu było to ok. 2000 osób. Podjęła taką decyzję mimo tego, że miała miejsce w tzw. białym autobusie Szwedzkiego Czerwonego Krzyża, który miał wywieść więźniarki do Szwecji. Opuściła obóz wraz z ostatnim transportem 15 lipca 1945 r.
Kamila Sycz przez całe swoje życie cieszyła się ogromnym szacunkiem i wdzięcznością wielu współwięźniarek zwłaszcza tzw. „królików” i tym, którym ocaliła życie. Otrzymywała listy z całego świata. Dzięki jej heroicznej postawie w obozie koncentracyjnym uratowała i pomogła przetrwać wielu więźniarkom obozu. Były to nie tylko Polki, ale Niemki, Francuzki, Rosjanki, kobiety narodowości romskiej i żydowskiej.
Po powrocie do Polski pomimo pogarszającego się stanu zdrowia aktywnie udzielała się w pracy społecznej m.in., jako członek ZHP, Klubu Inteligencji Katolickiej, Sue Ryder Foundation, i organizacji kombatanckich. Wielokrotnie wyróżniana była za pracę społeczną, działalność kombatancką i niepodległościową. W 2001 r. Prezydent RP nadał Jej stopień podporucznika Wojska Polskiego. W 2011 r. za wybitne zasługi na rzecz niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej otrzymała Krzyż Oficerski Odrodzenia Polski. Ostatnie odznaczenie i dyplom otrzymała 23 stycznia 2018 r. – decyzją Kapituły Stopni Harcerskich Harcerskiego Kręgu Seniorów Kombatantów ZHP Chorągwi Krakowskiej otrzymała stopień Harcerki Rzeczpospolitej i z tego odznaczenia i stopnia była bardzo dumna.
O jej głębokim rozumieniu potrzeby bycia Świadkiem, dowodzi to, że mając 99 lat jako Świadek historii spotykała się z historykami, dziennikarzami, reżyserami filmowymi (w tym z ekipą amerykańską w 2018 r.) i młodzieżą by mówić jak było aby następne pokolenia – dzieci, wnuki, prawnuki byłych więźniarek przekazywały wiedzę o tych dzielnych Kobietach i o wartościach dla których traciły wolność i życie. Aby echo Ich głosów nigdy nie zamilkło.
Opracowała: Elżbieta Kuta
Zdjęcia udostępnione przez Jakuba Rybę z IPN oddziału Krakowskiego i z archiwum autorki