Ravensbrück – niemiecki, koncentracyjny obóz dla kobiet działający od 1939-1945 r.
Książka jest wywiadem jaki Autorka przeprowadziła z byłą więźniarką obozu, Joanną Muszkowską-Penson (nr obozowy 7804, transport Warszawa-Pawiak 23.IX.1941), lekarką, która tego wywiadu udzieliła w wieku 101 lat (zmarła przed wydaniem książki) i z Bogną Neumann, córką byłej więźniarki obozu Ravensbrück, wybitnej polskiej malarki i graficzki, Marii Hiszpańskiej-Neumann (nr obozowy 10219, transport Radom-Kielce-Częstochowa 10.04.1942). Świadek i „pośredni” świadek, czyli drugie pokolenie wspominają/opowiadają, z różnej perspektywy, o obozie. Joanna Muszkowska-Penson, przedstawia swoje osobiste przeżycia. Bogna Neumann, zapamiętane z rozmów, relacji matki. Czy te dwie opowieści są zgodne i spójne? Czy czas może zatrzeć/wymazać z pamięci traumatyczne przeżycia sprzed ponad 70 lat w przypadku Jaonny Muszkowskiej-Penson? Warto przeczytać.
Minusem, w mojej ocenie, jest wprowadzenie przez Autorkę na końcu książki współczesnych, polityczno-społecznych wątków. To są już całkiem inne historie wymagające głębszej analizy.
Elżbieta Kuta